شهرها، و دور زدن تحریم‌های بانکی
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، دکتر مهدی صادقی شاهدانی؛ رئیس دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) و سردبیر فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری در خصوص فرصت‌های شهرها در فضای پساتحریم گفت: ما در حوزه شهری به شدت نیازمند توسعه اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی هستیم؛ چنان‌‌چه توسعه پروژه‌های بزرگ شهری به علت عدم‌جذب مالی، به کندی پیش می‌رود.
وی افزود: یکی از زیربخش‌های شهری که به شدت نیازمند توسعه و سرمایه‌گذاری است، حوزه حملونقل شهری است، اکنون توسعه حملونقل شهری آن‌چنان ضرورتی دارد که به مسئله چندوجهی کلان‌شهرها تبدیل شده و تبعات اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حتی سیاسی آن، متوجه شهر و شهروندان شده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت جذب فاینانس گفت: حوزه حملونقل شهری، یکی از نخستین نامزدهای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است که باید در اولویت مدیران شهری و دولتی قرار بگیرد.
وی ادامه داد: توسعه حملونقل شبکه ریلی درون‌شهری و استفاده از قطارهای تندرو و منوریل با استانداردهای جهانی و همچنین لزوم استفاده کلان‌شهرهای ایران از قطارهای هوایی و منوریل برای جابه‌جایی مسافران، مسئله‌ای نیست که بتوان با تکیه بر سرمایه‌های داخلی برای آن چاره‌اندیشی کرد.
سردبیر فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری با اشاره به مشکل ترافیک شهری گفت: منوریل، به عنوان شیوه‌ای از حملونقل سبک ریلی، با داشتن تک‌ریل و یک خط منفرد، به‌عنوان ریل برای واگن‌های مسافری یا باری استفاده می‌شود و از آنجایی که فضای کمی را اشغال می‌کند و تنها پایه‌های آن روی زمین قرار می‌گیرد، شیوه توسعه حملونقل مطلوبی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: به دلیل سروصدای کم و اشغال فضای محدود، می‌توان ایستگاه‌های منوریل را در هر مکانی ساخت و در نتیجه، دسترسی به آن آسان می‌شود؛ برای مثال ایستگاه مونوریل والت دیسنی واقع در فلوریدای آمریکا، در ورودی هتل آن ساخته شده و از سوی دیگر، اگر طراحی آن زیبا باشد، می‌تواند به ابزاری برای جذب توریست تبدیل شود.
صادقی شاهدانی خاطر نشان کرد: همچنین این مدل از توسعه حملونقل شهری به دلیل استفاده از الکتریسیته، به عنوان منبع تغذیه و چرخ‌های لاستیکی، دوستدار محیط‌زیست بوده و در بسیاری از شهرها مورد استفاده قرار گرفته است.
این کارشناس اقتصاد شهری ادامه داد: با وجود اینکه توسعه حملونقل ریلی در داخل شهرها، چه به صورت مترو و چه منوریل، از سال‌ها پیش به عنوان بهترین گزینه‌های جابه‌جایی مسافر در کلان‌شهرها و به‌ویژه پایتخت به شمار می‌رفته است، به علت سرمایه‌بر بودن، تنها فاز زیرزمینی آن توسط شهرداری کلان‌شهرها اجرایی شد که توسعه خطوط مترو نیز همچنان نیازمند سرمایه‌گذاری است.
رئیس دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) همچنین گفت: یکی دیگر از فضاهای شهری که نیازمند جذب فاینانس و سرمایه‌گذاری است، توسعه بزرگراه‌ها بدون اشغال کردن فضای مسکونی است که بهترین مدل توسعه آن می‌تواند ساخت بزرگراه‌های چندطبقه باشد که به شدت سرمایه‌بر بوده و از توان اقتصادی شهرداری‌ها خارج است.
دکتر صادقی شاهدانی تأکید می‌کند: شاید در استفاده از فاینانس در توسعه سیستم حملونقل شهری، قدم‌هایی برداشته شده؛ اما واقعیت آن است که در توسعه بزرگراه‌های شهری کمتر سرمایه‌گذار خارجی جذب شده است، این در حالی است که اغلب کشورهای درحال‌توسعه برای توسعه ابعاد شهری خود، از سرمایه‌گذاری‌های خارجی استفاده کرده‌اند.
وی ادامه داد: هرچند هزینه‌های توسعه بزرگراه را می‌توان در یک برنامه بلندمدت، از محل عوارض پرداختی مسافران تأمین کرد، اما واقعیت آن است که رشد جمعیت افراد مالک خودرو در کلان‌شهرها و شاخص‌های رفاه به‌گونه‌ای است که هرچه سریعتر باید از بزرگراه‌های طبقاتی استفاده کرد.
همچنین استاد دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به ایده تشکیل صندوق توسعه و شکوفایی شهر، موسوم به صندوق CPI-MC که تحت نظارت سازمان ملل است گفت: ایده تشکیل این صندوق در شرایطی که ایران به علت محدودیت‌های تحریمی، شرایط دشواری را پشت سر می‌گذارد و محدودیت‌های مالی بودجه در دولت و شهرداری‌ها وجود دارد، اقدام مؤثری تلقی می‌شود که نیازمند حمایت دولت است.
سردبیر فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری افزود: هر چند تشکیل صندوق، می‌تواند به عنوان یک ابزار با ریسک سرمایه در سبد ابزارهای توسعه شهری تعریف شود؛ اما اقدامی، زمان‌بر است که ایران را از جذب فاینانس بی‌نیاز نمی‌کند.
این استاد برجسته دانشگاه همچنین با اشاره به شرایط ایران برای جذب فاینانس گفت: شرایط جذب فاینانس و سرمایه‌گذاری خارجی نیز باید به عنوان یکی از پیش‌شرط‌های توسعه پایدار دیده شود؛ با این وجود به علت شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم بر ایران، به نظر می‌رسد که استفاده از فاینانس خارجی بتواند در کشورمان مشکل‌گشا باشد.
وی ادامه داد: کشور چین و هند، از کشورهایی هستند که طی سال‌های اخیر با استفاده از مدل‌های اقتصادی توانسته‌اند از محدودیت‌ها عبور کرده و تعاملات تجاری خود را با ایران افزایش دهند؛ با این وجود به نظر می‌رسد که استفاده از فاینانس این کشورها، حداقل در بخش حملونقل و توسعه زیرساخت‌های شهری ضروری باشد.
لازم به ذکر است که صندوق CPI-MC یا توسعه شکوفایی شهر که تحت نظارت سازمان ملل است و اخیراً یکی از بانک‌های ایرانی عاملیت آن را در منطقه غرب آسیا برعهده گرفته است، می‌تواند بستر‌سازی جذب سرمایه‌گذاران خارجی باشد. این صندوق، به عنوان یک ارگان اقتصادی، مالی و پشتیبانی CPI-MC شناخته شده و در یک تفاهم‌نامه سه جانبه بین هبیتات، ICL و سیستم بانکی، در دبیرخانه CPI-MC تأسیس شده است. در واقع این صندوق، صندوق یک سازمان بین‌المللی است که با چارچوب بین‌المللی فعالیت می‌کند. صندوق مشترکاً توسط هبیتات، ICL و سیستم بانکی ایران، مدیریت شده و به‌صورتی است که بعد از تأمین سهام آن، قابل ارائه به شهرها، بانک‌ها و مؤسسات مالی نیز می‌باشد. |